خواص گیاه سکبینج یا سکبینه

خواص گیاه سکبینج یا سکبینه
به فارسی سکبینه و عربی سکبینج است
درخت سکبینه خودش بهره‏اى ندارد و هرچه هست در انگم آن است. گویند نوعى‏ از بارزد گاهى تغییر یابد و سکبینه گردد. لیکن دیسقوریدوس گوید: سکبینه صمغ گیاهى است به شکل خیار و در یکى از سرزمینها مى ‏روید. سکبینه خوب از بیرون سرخ و در داخل سفید و صاف است و بویش میانه‏اى بین صمغ انگدان و بارزد است، مزه تند دارد. و گاهى سکبینه را با یکى از صمغها مخلوط مى‏ کنند و تقلبى مى‏ شود.

سکبینه‏
صمغ رزینى است که در کتب طب سنتى با نامهاى «سک‏بینه» و سک بینج» و «صاغافایون» و «صاغافیون» نامبرده مى ‏شود. به فرانسوى آن راSagapenum و به انگلیسى نیزSagapenum گویند. این صمغ از گیاهى گرفته مى ‏شود از خانواده‏Umbelliferae نام علمى آن‏Ferula persica Willd . مى‏ باشد.

مشخصات‏ گیاه شناسی سکبینه:
گیاهى است چندساله به بلندى ۲- ۱ متر با ساقه ضخیم استوانه‏اى. گلهاى آن زردرنگ و مجتمع چترى که در انتهاى ساقه قرار دارند. برگهاى آن پهن با بریدگى‏هاى عمیق که برگ را به قطعاتى با تقسیمات نوک‏تیز تقسیم مى‏کند و دندانه است. میوه آن تخم‏ مرغى کوچک به ابعاد ۸ و ۵ میلى‏متر مى‏ باشد. این گیاه بومى ایران است و در دامنه‏ هاى زاگرس و مناطق کوهستانى شمال ایران شناسایى شده است. دکتر شلیمر در یادداشتهایش ذکر مى‏ کند که این گیاه بیشتر در نورآباد لرستان و کوه‏هاى چهارمحال وجود دارد و براى گرفتن صمغ، ساقه گیاه نزدیک برگ را شکاف مى‏ دهند، شیره آن خارج مى‏ شود و در مجاورت هوا سفت مى‏ شود.

یهترین نوع سکبینج:
تا متراکم تر و صاف تر باشد و رنگ رویه ‏اش سرخ مایل به سفیدى و رنگ درونى اش سفید مایل به سرخى باشد و زودتر در آب حل شود بهتر است. و هرآنچه از اصفهان آرند بسیار خوب است. اما نوعى که به بارزد سفید شبیه است و با بارزد مخلوط شده است بد است.

مزاج سکبینه یا سکبینج : در سوم گرم و در دوم خشک است.

خاصیت سکبینه یا سکبینج : گدازنده، لطافت‏ بخش، بادشکن، گرمى‏ بخش و زداینده است.

کاربرد سکبینه آرایش: سکبینه را در خوراک ریزند رنگ پوست را زیبا کند.

خاصیت سکبینه در مفاصل:
در علاج فالج و گسستگى ماهیچه و وترهاى میان ماهیچه مفید است. سکبینه را تناول یا حقنه کنند مواد ماندگار در سرین را اسهال دهد و درد سرد مفاصل را دوا کند.

خاصیت سکبینه برای مغز و سر:
داروى صرع است و سردرد سرد و ناشى از باد را تسکین بخشد.

خاصیت سکبینه برای چشم:
در چشم کشند تم از چشم براند و آماس پلک را فرو نشاند و لکه‏ هاى داخل چشم را بزداید و در علاج آب در چشم آمدن بهترین دارو است. سکبینه را در سرکه بسایند و بر ورم جوماننده (شعیره) ى پلک نهند از بین برود. و قرحه‏ هاى چشم را علاج کند.

خاصیت سکبینه برای سینه:
سه‏ چهارم درهم از سکبینه را با آب فیجن فشرده خورند در علاج سینه درد و پهلودرد و سرفه همیشگى، و بدتنفسى نافع است. و سینه را از خلطهاى نارسیده پاک گرداند.

خاصیت سکبینه برای اندامان غذا:
در علاج استسقا خوب است، آب زرد را بیرون ریزد. از سکبینه و بادام تلخ یا به جاى بادام تلخ، فیجن یا عسل یا نان گرم ضماد سازند درد کبد را از بین ببرد.

خاصیت سکبینه برای اندامان راننده:
بخورند یا در حقنه بکار برند در علاج قولنج و درد و پیچش روده و از بین بردن سنگ گرده و مثانه مفید است. سکبینه شهوت‏ انگیز است. سکبینه را با (ادرومالى- عسل داود؟) مخلوط کنند و بخورند حیض را ریزش دهد، بچه را در زهدان بکشد. شکم را ملایم و نرم خواهد کرد. خلط لزج و آب زرد را بیرون ریزد و در هرحال سکبینه براى درد زهدان مفید است.

خاصیت سکبینه در تبها: از تبهاى هر روزه سودمند است.

خاصیت سکبینه برای زهرها:
سکبینه را با شراب خورند. یا سکبینه را بر پوست مالند پادزهر نیش حشرات و ضد سم‏خوردگى است و در این زمینه از بارزد بسیار مؤثرتر است.

منابع:
ابن سینا، حسین بن عبد الله – مترجم: شرفکندى، عبد الرحمن، قانون (ترجمه شرفکندى)، ۸جلد، سروش – تهران، چاپ: دهم، ۱۳۸۹ ه.ش.
میر حیدر، حسین، معارف گیاهى، ۸جلد، دفتر نشر فرهنگ اسلامى – تهران، چاپ: هفتم، ۱۳۸۵ ه.ش.